فسفر یکی از عناصر مهم مغذی برای گیاهان است. این عنصر نقش بسیار حیاتی در رشد و توسعه همه گیاهان دارد. فسفر عاملی اساسی در فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاهان می‌باشد. برای تولید انرژی، تنظیم فعالیت آنزیم‌ها و ساختار سلولی وجود عنصر فسفر ضروری است.
نقش فسفر درگیاهان
افزایش رشد ریشه: فسفر به عنوان یکی از عناصر مهم در تشکیل ریشه‌ها عمل می‌کند و وجود غلظت مناسب از فسفر در خاک میتواند رشد ریشه‌ها را تقویت کند.
افزایش تولید مثمر: فسفر به عنوان عنصری اساسی در تشکیل میوه و دانه‌ها در گیاهان دارای تأثیر مستقیم است. باغات میوه ای که دارای غنای مناسبی از فسفر باشند، محصولات آن بازارپسند تر بوده و کیفیت تجاری بالاتری دارند.
تقویت مقاومت به تنش‌های محیطی: گیاهان که از مقدار کافی فسفر بهره‌مند هستند، مقاومت به تنش‌های محیطی مانند خشکسالی و شوری را در مقایسه با گیاهانی که کمبود فسفر دارند، بسیار راحت تر تحمل می کنند.
نحوه تشخیص کمبود فسفر در گیاهان
تشخیص کمبود این عنصر پراهمیت، نسبت به عناصر دیگری چون پتاسیم و نیتروژن، دشوارتر است. اما باتوجه‌به برگ‌ها (مخصوصاً برگهای پیرتر) و همچنین ساقه گیاهان، می‌توان متوجه این مشکل شد. از آن جایی که فسفر، تحرک بسیار زیادی در اندام مختلف گیاهان دارد، در زمانی که گیاه با کمبود آن مواجه می‌شود، این عنصر به سمت بافت‌های جوان‌تر حرکت کرده و بافت‌های پیرتر را ترک می‌کند. در نتیجه این موضوع، بافت‌های پیر گیاه، علائمی از کمبود فسفر را از خود نشان می‌دهند. معمولاً علامت اصلی کمبود فسفر، به شکل تغییر رنگ برگ‌ها و
ساقه گیاه است. برگهای پیرتر به علت خروج فسفر از آن‌ها، به‌خوبی می‌توانند نمایانگر این موضوع باشند. در صورتی که برگ، رنگی مایل به آبی تیره پیدا کند یا ساقه‌ها به رنگ بنفش در بیایند، به احتمال زیاد با کمبود عنصر فسفر در گیاه مواجه خواهیم بود.
نشانه‌های کمبود فسفر در گیاهان
به طور خلاصه نشانه‌های کمبود فسفر در گیاهان عبارت‌اند از:
کاهش شدید رشد (مخصوصاً در قست ریشه)
ضعف گیاه
کاهش تشکیل بذر و میوه
کاهش گلدهی و جوانه‌زنی
ریزش سریع و بسیار برگهای کهنه (پیرتر)
تغییر رنگ برگ‌ها به ارغوانی (در برخی از گیاهان)
کوتولگی گیاهان
تغییر رنگ ساقه گیاه
راهکار های رفع کمبود فسفر در گیاهان
تنظیم PH خاک: بهترین pH خاک برای خاک 6تا 7.5 می‌باشد. ابتدا باید PH خاک تنظیم شود تا جذب عناصر به بهترین صورت شکل بپذیرد.
تنظیم رطوبت خاک: با تنظیم رطوبت خاک و تعادل دما و رطوبت می توان جذب فسفر را افزایش داد.
استفاده از کود های فسفره: برای رفع کمبود عنصر فسفر در گیاه می توان از کود حاوی فسفر استفاده کرد.
استفاده از کودهای مکمل در کنار کود های فسفره: کود هایی مانند اسید هیومیک میتواند موجب جذب سریعتر این عنصر شود و در نهایت موجب اصلاح بافت خاک شود.
* لازم بذکر است که کود دهی بیش از اندازه با کود فسفر موجب سوختگی و مسمومیت گیاه خواهد داشت(برای جلوگیری از این اتفاق می‌بایست با کارشناس مجرب کشاورزی مشورت و به میزان و کود دهی توجه داشت.*
پر کاربرد ترین کودهای فسفره
سوپر فسفات تریپل (TSP) : این کود حاوی 46 درصد فسفر می‌باشد.
مونو آمونیوم فسفات (MAP) : این کود حاوی 60 درصد فسفر و 11 درصد نیتروژن می‌باشد.
دی آمونیوم فسفات (DAP) : این کود حاوی 41 درصد فسفر و 21 درصد نیتروژن می‌باشد.
NPK 10-52-10 : این کود حاوی 10 درصد نیتروژن، 52 درصد فسفر،10 درصد پتاسیم می‌باشد.
NPK 20-20-20 : این کود حاوی سه عنصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم به میزان 20 درصد از هر عنصر را دارا می‌باشد.